In het kader van een culturele partnerovereenkomst met het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis te Brussel brengt het Fort van Loncin graag hulde aan de Burgerwacht. Van 16 augustus 2012 tot 1 augustus 2013 schetsen allerlei uniformen, vlaggen, uitrustingsstukken, schietprijzen en spotprenten afkomstig uit de verzamelingen van het museum er het boeiend verhaal van een vergeten instelling.
Wie nog meer collectiestukken over de Burgerwacht wil bewonderen, moet zeker ook de Historische Zaal in het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis te Brussel bezoeken. Deze prestigieuze tentoonstellingszaal is gewijd aan de Belgische militaire geschiedenis van de negentiende eeuw. De Historische Zaal werd in de jaren 1920 ingericht en straalt nog steeds de sfeer van toen uit. Een heus ‘museum in het museum’ dus! Statige borstbeelden van Belgische koningen, enorme portretten van invloedrijke militairen, indrukwekkende kanonnen en een massa regimentsvlaggen geven de zaal een nostalgische uit-straling. Maar liefst acht vitrines gevuld met kleurrijke uniformen zijn gewijd aan de boeiende geschiedenis van de Burgerwacht!
Tussen 1830 en 1914 bestaat er in België een nationale Burgerwacht. Deze vergeten instelling is actief in de grote steden en kan zowel voor ordehandhaving als landsverdediging ingezet worden. Enkel bemiddelde burgers worden verplicht ingelijfd bij de infanterie of treden toe tot een vrijwilligerskorps. De gewapende manschappen oefenen slechts enkele zondagen per jaar en hebben hierdoor amper militaire ervaring. Het gebrek aan discipline is eveneens legendarisch! De eenheden worden door tijdgenoten dan ook vaak schertsend omschreven als ‘operetteleger’ of ‘zondagssoldaten’. Toch zet de overheid de Burgerwacht geregeld in bij stakingen en betogingen. Deze confrontaties verlopen doorgaans geweldloos maar soms loopt het ook mis! Zo doden kogels van de Burgerwacht heel wat betogers in Charleroi (1886), Oostende (1887), Bergen (1893) en Leuven (1902).
Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog worden meer dan 45.000 burgersoldaten opgevorderd voor bewakingsopdrachten. De Duitse legerleiding beschouwt de wachten echter als vrijschutters of ‘francs-tireurs’ en geruchten over represailles zorgen voor heel wat nervositeit. De meeste eenheden worden heel snel ontbonden maar enkele korpsen uit Luik, Brussel en Oost-Vlaanderen volgen het veldleger naar de IJzer. Ze nemen deel aan een aantal militaire operaties maar worden op 13 oktober 1914 definitief bedankt voor bewezen diensten. Na de Eerste Wereldoorlog verdwijnt de Burgerwacht uit het straatbeeld maar de reputatie van de burgersoldaten blijft nog lang tot de verbeelding spreken!
http://www.klm-mra.be