Beschrijving Locatie
Gelegen op het einde van een doodlopend zijstraatje van de Steenkerkestraat, op ongeveer 100m ten NO van de kerk van het polderdorp Steenkerke.
Beschrijving Relict
De Belgische militaire begraafplaats van Steenkerke heeft nagenoeg een rechthoekige plattegrond die naar achter toe verbreedt en aan de rechterzijde bepaald wordt door de bochten van een beek. Het terrein is vlak. De begraafplaats is 92m lang, vooraan 30m breed, achteraan 41m breed. De begraafplaats wordt aan de linker-, rechter- en achterkant omgeven door een haag. Vooraan is er een lage, bakstenen muur die achter een gedempte beek is opgetrokken aan de rand van de parkeerruimte. De gedempte beek bestaat nu uit beplanting en een brugje met zijmuurtjes leidt naar de ingang, een 2-delige, eenvoudige smeedijzeren poort. Onmiddellijk na de toegangspoort zijn er links en rechts rozenperken aangelegd met links een bruin houten schuilgebouwtje met daarin het registerkastje (met register en bezoekersboek) en de plattegrond. Op de begraafplaats links en rechts een rij populieren en achteraan een rij knotwilgen. Een middenpad, grosso modo de spiegelas van de begraafplaats, loopt tot achteraan aan de vlaggenstok met daaraan de Belgische vlag. De begraafplaats bestaat uit 6 grote perken. De grafstenen zijn Belgische grafstenen, behalve 30 Britse grafstenen, 9 Heldenhuldezerkjes en 1 privé-graf met gedenkteken. De grafstenen staan per 2, rug aan rug, met daartussen rozenstruiken. Tussen de dubbele rijen grafstenen is er gras. Er zijn 506 grafstenen, waaronder 508 Belgen begraven liggen. Op 1 steen hiervan wordt een dode herdacht (m.a.w. er ligt geen dode onder). 26 doden konden niet meer geïdentificeerd worden. 1 dode dateert uit WOII. 9 doden hebben een heldenhuldezerk. Tenslotte zijn er behalve de Belgen nog grafstenen voor 30 geïdentificeerde Britse militairen.
Historische Achtergrond
Steenkerke lag tijdens WOI achter het front en werd dan ook grotendeels gespaard van groot oorlogsgeweld. Enkel in de lente van 1918 werd een stuk van het dorpsplein beschoten. Vanaf de Slag aan de IJzer (oktober 1914) fungeerde de gemeente als kantonnement voor troepen in halve rust, in de sector Pervijze en de kleine, tijdelijke sector Oud-Stuivekenskerke, samen met Avekapelle, Eggewaartskapelle, Bulskamp... Steenkerke was ook een steunpunt in de stelling aan het Lokanaal op 7 à 9km achter de stelling aan de spoorwegberm Nieuwpoort-Diksmuide. Steenkerke had installaties van de legerdivisie in de sector, o.a. de divisionaire infirmerie (de ziekenzaal van de afdeling), met artsen - zowel generalisten als specialisten - voor de courante ziekten uit de kantonnementen en voor lichte verwondingen. Deze ziekenzalen kwamen na de "hulpposten" (bataljon), "verbandposten" (regiment) en "verbandplaatsen" (1 van de 2 hospitaalsecties van de divisie, onmiddellijk achter het front). De zieken konden verder geëvacueerd worden naar een "fronthospitaal". Voor de militairen die gestorven waren in deze ziekenzaal, of aan het front en hier werden binnengebracht, werd hier vanaf oktober 1914 een begraafplaats aangelegd. De begraafplaats breidde verder uit in 1915, 1916, 1917, 1918 (en 1919). Er liggen nu 25 doden van 1914, 54 van 1915 (bijna allemaal van de 3de Legerdivisie), 137 van 1916 (bijna allemaal van de 1ste Legerdivisie, o.a. van het 2de Linieregiment), 152 van 1917 (3/4 van de 1ste Legerdivisie, o.a. van het 3de Linieregiment) en de 30 Britten, 112 van 1918 (een aantal van de gevechten aan de Reigersvliet op 6 en 18 maart 1918 en daarnaast een dozijn van het Eindoffensief) en 1 van 1919. Er is echter geen chronologische volgorde herkenbaar in de sterfdata op de grafstenen. Daardoor kan niet achterhaald worden in welke volgorde de begraafplaats werd aangelegd. Dit wijst er op dat er verschillende ontgravingen hebben plaatsgevonden, dat er graven later bij gekomen zijn en dat er herschikt werd. De vermoedelijk vooral in de eerste helft van de jaren '20. Qua rang zijn er 13 officieren, 3 adjudanten (kandidaat-officieren), 37 onderofficieren, 32 korporaals/brigadiers en 396 soldaten. Het zijn er 340 van de infanterie, 52 van de cavalerie, 49 van de artillerie en 30 van de genie. Daarbij nog 4 van het vervoerkorps, 3 van de gezondheidsdienst (waarvan administratietroepen), 1 van de gendarmerie, 1 van de etappetroepen en 1 van de Compagnie Zeesoldaten. Er is 1 privé-grafsteen voor soldaat J. Naus met daarop een gedenksteen voor zijn broer die in WOII verdween. Er is een gedenksteen voor brancardier H. De Poorter. Er zijn 9 Heldenhuldezerkjes, waarvan 7 voor soldaten van de 1ste Legerdivisie (6 hiervan kwamen om in 1917). In 1920 ging de eerste "bedevaart naar de graven van de Ijzer" naar de Belgische militaire begraafplaats van Steenkerke, naar het graf van de korporaal Joe English. De Vlaamsgezinde kunstenaar English werd in 1914 opgeroepen en belandde in een compagnie van 'travailleurs'. In 1916 werd hij toegevoegd aan het onderzoekscentrum voor de bescherming tegen stikgasaanvallen, in het college van Veurne onder leiding van dr. Frans Daels. Hij verzorgde er illustraties voor publicaties van het 'Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten', maar werd vooral bekend voor het ontwerp van de Heldenhuldezerk en leverde grafisch werk voor 'De Belgische Standaard'. In april 1918 werd hij eindelijk opgenomen in de 'Section Artistique de l'Armée de Campagne'. Hij stierf in het hospitaal van Vinkem in de nacht van 31 augustus 1918 aan een blindedarmontsteking en werd op 3 september 1918 te Steenkerke begraven, met een stoet vanaf de kerk en toespraken op de begraafplaats (van Juliaan Platteau, prof. Daels, Filip de Pillecyn). Na zijn dood was het vooral Cyriel Verschaeve die de cultus rond English op gang bracht met een artikel. Dat sloot mooi aan bij de propaganda voor een hulde aan de Vlaamse IJzersoldaten. Het huldebetoon aan het graf van English werd meteen de eerste IJzerbedevaart. Bij die gelegenheid, op 5 september 1920, werd een gedenksteen van de hand van Karel Lateur voor English onthuld (in 1919 stond er nog een houten kruis op zijn graf) en werd zijn graf uitgeroepen tot 'Heilig symbool voor Vlaanderen'. In augustus 1932 werd zijn stoffelijk overschot ontgraven en bijgezet in de crypte van de IJzertoren. English werd toen uitgeroepen tot één van de 'IJzersymbolen', nl. als belichaming van de 'dienende' kunst. De officiële Belgische grafsteen werd in 1920 ontworpen door de Brusselse architect Simons, in opdracht van het Ministerie van Landsverdediging. Het duurde tot 1924 eer de grafsteen officieel werd voorgesteld. Ook deze begraafplaats werd dus vermoedelijk aangelegd in de jaren 1924-1925. Negen Heldenhuldezerkjes waarvoor een aanvraag was ingediend, bleven staan.
[link2]Bron,https://inventaris.onroerenderfgoed.be/woi/relict/456[/link2]
[link2]Register van deze begraafplaats,http://www.abl1914.be/bwg/steenkerke.htm[/link2]
