De panoramische artilleriekijker

De periode waarin de "echte" Belgische militair zich profileerde met casque Adrian en flochemuts (kwartiermuts)

Moderators: Exjager, piot1940, Bram1940

Plaats reactie
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2266
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

De panoramische artilleriekijker

Bericht door Bram1940 »

Een panoramische kijker werd gebruikt voor indirect vuur, t.t.z. wanneer het doel niet zichtbaar was door belemmeringen in het gezichtsveld. Iedere maal er gevuurd werd, ging dat gepaard met een enorme terugslag waardoor het kanon of de houwitser wat van plaats veranderde. Door het panoramisch vizier te richten op een vast punt, bijvoorbeeld een kerktoren, kon men de vuurmond vrij snel terug correct richten in hoogte en breedte. Indien de panoramische kijker om de één of andere reden buiten gebruik gesteld was (door beschadiging, schokken, …), moest men gebruik maken van een hulpstuk dat als vizier loodrecht op de zielas van het kanon bevestigd werd aan de loop (de vizierkorrel) en door de kwadrant die op de loop bevestigd werd. Ook deze richtmiddelen werden meegedragen in de opbergruimte van het affuit.

De panoramische kijker werd steeds meegedragen in een kijkerkistje dat zich bevond in de opbergruimte die ingewerkt zat in het oppervlak van het affuit, het zogenaamde affuitkastje. Enkel wanneer het kanon in batterij opgesteld werd, werd de kijker uit het koffertje gehaald en in de kijkerhouder van het opzetstuk geplaatst. Dit werd gedaan door richter nummer 1. Eerst werd het opzetstuk met bronzen beschermpakking (die zich in een bijbehorighedenkist bevond) op het kanon bevestigd. Daarna werd het de bronzen pakking afgenomen en vervangen door de kijker. Daarbij moest hij heel voorzichtig te werk gaan. De geringste beschadiging van de kijker of de kijkerhouder kon de evenwijdigheid van de miklijn 0,0 en van het schootvlak wijzigen.

Het gebruik

Om de aan de richtkijker te geven regeling aan te duiden, gebruikte met het woord “richting”, gevolgd door twee getallen, gescheiden door een komma, die deze richting in duizendsten aanduidden. Het eerste getal gaf de honderdtallen aan, het tweede getal de eenheden. Zo werd richting 0,24 gelezen als “zero, vierentwintig”, wat betekende dat de schaal op de cirkelvormige ring van het kijkerlichaam nul moest aangeven (in de praktijk tussen nul en één) en dat de 24 graden van de trommel vlak tegenover het merkteken moest staan.

Om de richtkijker op de aangewezen richting te regelen, moest aan de gekartelde knop tegenover de trommel gedraaid worden. Om de hoogtemeter in te stellen werd vergelijkbaar tewerk gegaan, voorafgegaan door het bevel “hoogtemeter”, gevolgd door twee getallen die gescheiden werden door een komma.

Voor het zijdelings richten is het voldoende dat men de kolf verplaatst en het zijdelings richtwiel ronddraait tot de loodrechte trekken van de kruisdraad door het richtpunt gaan. Voor het hoogterichten, moet men de waterpaslijn van de kruisdraad door het richtpunt brengen door aan het hoogterichtingswiel te draaien.

Beschrijving van de kijker

De kap van de kijker (of kijkerkop) kan horizontaal rondgedraaid worden zodat de richter een hulprichtpunt kan kiezen dat voor, achter of naast het stuk gelegen is.

Aan de zijkant van het oculair (of oogglas) is een venstertje dat toelaat om een rood filterglas aan te brengen om het oculair, bij nacht, te verlichten met de lantaarn. De rest van het licht van de lantaarn moest voldoende afgeschermd worden (door een ondoorschijnend scherm) om de richter toe te laten de kruisdraad door het oculair te kunnen zien.

Onderaan de kijkerkop zit een draaibare ring met een verdeling in 64 gelijke delen. De trommel (aan de tegenovergestelde zijde van de bedieningsknop, is verdeeld in honderdsten.

Bij sommige baterijen was een prismatische kijker van het type “Krauss belge” in gebruik.

Volgende makers werden tot nu toe onderscheiden:
- HENSOLDT & SOHNE, WETZLAR D.R.P. (Deutsches Reichspatent) No 156039 (met opschrift Rundblick- Fernrohr No.2063 - C155L Rve)
- C.P. GOERZ, BERLIN (met opschrift Lunette Panoramique N° 3501 – C75 N° 93 – Rbl.F.16(B))
- C.P. GOERZ, BERLIN (met opschrift Rundblick- Fernrohr Nr. 88581 D.R.P. Nr 156039 – L.3982.1916 (doorgehaald) – GP III N°897)
- C.P. GOERZ, BERLIN (met opschrift Rundblick- Fernrohr Nr. 123785 D.R.P. – GP3 N°769)
- Onleesbaar (met opschrift C.75 N°599)
Ook Carl Zeiss maakte dergelijke panoramische kijkers. Uit de vermeldingen kunnen we afleiden dat het patentnummer voor deze kijker 156039 was, aangezien het bij twee fabrikanten voorkomt.

De Rundblickfernrohr 16 (Rbl.F.16) had een vergroting (aangeduid met “Vergr. 4x”) van 4 en een 10° gezichtsveld (aangeduid met “Gesichtsfeld 10°”). Het rooster bestond uit een omgekeerde V en een horizontale lijn bestaande uit twee trekken. In het artilleriereglement voor het snelvuurkanon van 75mm uit 1930, wordt steevast gesproken over een horizontale en een verticale lijn, ieder bestaande uit twee van elkaar gescheiden lijnen (of trekken). De panoramische kijker 1916 verschilt van de latere versie 1916/18 door de afwezigheid van een spiegeltje en van een clinometer. Via prisma’s werd het licht weerkaatst naar het oogglas, zodat enkel de kijkerkop uitstak in de opening in het gepantserde schild en de richter dus “beschermd” was tegen vijandelijk vuur.
Rundblickfernrohr 98.09.jpg
De Rundblickfernrohr 98.09

Bronnen:
LOTHAIRE, R, L’Artillerie légère de campagne belge de 1900 à 1940, Tome II, Editions du Patrimoine Militaire, z.p., p 99 en 115
CHRISTOPHER, J., German Infantry Weapons of the Second World War, 2014, Amberley Publishing, p. 73
Artilleriereglement. Technisch onderricht. Eerste deel. Dienst der vuurmonden. Snelvuurkanon van 75mm, 1930, M.C.I., Brussel
https://www.awm.gov.au/collection/C311429
https://www.awm.gov.au/collection/C300778
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2266
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

Re: De panoramische kijker

Bericht door Bram1940 »

C 75 N° 93
IMG_5662.jpg
IMG_5664.jpg
IMG_5666.jpg
IMG_5683.jpg
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2266
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

Re: De panoramische kijker

Bericht door Bram1940 »

GP III No 897
IMG_5667.jpg
IMG_5669.jpg
IMG_5670.jpg
IMG_5671.jpg
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2266
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

Re: De panoramische kijker

Bericht door Bram1940 »

GP 3 N° 769
IMG_5676.jpg
IMG_5677.jpg
IMG_5678.jpg
IMG_5679.jpg
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2266
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

Re: De panoramische kijker

Bericht door Bram1940 »

C155L
IMG_5692.jpg
IMG_5693.jpg
IMG_5694.jpg
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2266
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

Re: De panoramische kijker

Bericht door Bram1940 »

C 75 N° 599
IMG_5672.jpg
IMG_5673.jpg
IMG_5675.jpg
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Plaats reactie

Terug naar “1915-1940, de “echte” Belgische Piot - le "vrai" Piot belge”