Belgische M109A3.
Dieselmotor.
In diezelfde tijd werd besloten dat alle toekomstige Amerikaanse pantservoertuigen dieselmotoren zouden krijgen, wat hun bereik zou vergroten. Het voertuig kreeg de nieuwe aanduiding T196E1 en een dieselmotor. In 1961 werd het voertuig in productie genomen onder de aanduiding M109 SP howitzer. De eerste exemplaren werden eind 1962 voltooid in de Cleveland Army Tank Plant van de Cadillac Motor Car Division, die later in handen van Chrysler kwam. In de jaren zeventig werd de volledige productie van de M109 overgenomen door Bowen-McLaughlin York (nu United Defense).
Binnen het Amerikaanse leger zijn er 54 stuks per pantser- en gemotoriseerde divisie in gebruik (drie bataljons van achttien voertuigen per stuk; elk bataljon heeft drie batterijen van zes M109′s). Behalve door de US Army en het US Marine Corps wordt de M109 gebruikt door 29 andere landen. Een aantal andere landen heeft nog maar sinds kort afscheid genomen van de houwitser. Het wapen is gebruikt in conflicten in het Midden-Oosten en het Verre Oosten.
Indeling.
De romp en de koepel van de M109 zijn van een geheel gelaste aluminium constructie. De bestuurder zit links voorin, met de motor rechts naast zich. De wielophanging is van het beproefde torsiestaaf-type en bestaat aan weerszijden uit zeven loopwielen met het aandrijfwiel vooraan en het spanwiel achteraan. De M109 heeft geen toprollers. Tot de standaarduitrusting behoren IR-rijlichten en een amfibische kit waarmee het voertuig amfibisch gemaakt kan worden en zichzelf met zijn rupsbanden door traag stromende rivieren kan voortbewegen.
De M109 heeft een 155-mm M126 houwitser met een elevatie van -5 tot +75 graden in een koepel die 360 graden kan draaien. De elevatie en de traverse zijn bekrachtigd en hebben een handbediening voor noodgevallen. De loop is uitgerust met een grote rookafzuiger, een grote mondingsdemper en een Welin kulasblok. Het gemiddelde vuurtempo ligt rond één granaat per minuut, maar korte tijd achtereen kunnen drie granaten per minuut worden verschoten. Het wapen kan een groot aantal verschillende projectielen verschieten, waaronder HE (brisant,, maximumdracht 14.320 m), verlichting, tactisch nucleair, rook, traangas en de gifgassen VX en GB. Er worden 28 granaten en stuwladingen meegevoerd. Er is een 0,5-inch (12,7-mm) mitrailleur met vijfhonderd patronen geïnstalleerd op het luik van de commandant voor zelfverdediging.
Een van de redenen dat de M109 zo lang in productie is gebleven, is dat zijn basischassis uitstekend te moderniseren was en dat er probleemloos langere lopen konden worden geïnstalleerd om de dracht te vergroten.
De belangrijkste varianten zijn geweest het M109 basismodel, de M109A1 met de langere M185 loop, de M109A2 met een gewijzigd laadmechanisme en 22 extra granaten, de opgewaardeerde M109A3, de M109A4 versie van twee eerdere varianten met NBC-bescherming. De M109A5 verbeterde M109A4 en de M109A6 Paladin. Deze laatste is een productieversie in het eerste deel van de 21e eeuw (957 door de US Army besteld), waarin een groot aantal verbeteringen zijn aangebracht die de tactische inzet en de betrouwbaarheid verhogen en waarin de bemanning is teruggebracht van zes tot vier manschappen.
Het basismodel van de M109 met het korte 155-mm kanon.Foto: Ministerie van Landsverdediging.
Varianten.
De M109 werd in de loop van zijn lange loopbaan herhaaldelijk gemoderniseerd. Hieronder de voornaamste Amerikaanse modellen.
* M109: Dit is het basismodel dat uitgerust was met het korte kanon M126 voor een dracht van 14.600 meter. De boorddotatie bestond uit 28 schoten. Een bijzonderheid was dat dit model kon voorzien worden van een amfibische set, bestaande uit 9 rubber drijfzakken.
* M109A1: De oorlog inVietnam maakte de nood aan grotere drachten duidelijk. Naast raketaangedreven projectielen (M549 HERA) ontwierp men een verbeteringsset (“PIP-kit”) met langere loop M185, een sterkere ophanging en een verbeterde hydraulische installatie. Omgebouwde voertuigen kregen de aanduiding M109A1 en nieuw geproduceerde modellen werden M109A1B genoemd. Dit type werd geproduceerd van 1973 tot 1979 en had een dracht van 18.100 meter met conventionele munitie en 23.500 meter met de M549.
* M109A2 en M109A3: Vanaf 1978 werd de M109A1B op de productielijn afgelost door de M109A2. Deze uitvoering kreeg een nieuwe rammer, een verbeterd hydraulisch systeem, een nieuwe kanonwieg M178 en steunen voor het aligneertoestel M140. Bovendien kreeg de toren een munitiecompartiment voor 22 projectielen achteraan en werd het luik voor de panoramische kijker M117A2 vervangen door een ballistisch koepeltje. De aansluitingen voor de drijfset werden weggelaten. Reeds bestaande A1/A1B’s werden d.m.v. een “PIP-kit” (Product Improvement Program) op niveau A2 gebracht en kregen de aanduiding M109A3. Ze zijn herkenbaar aan de (soms) nog aanwezige aansluitingen. De M109A2/A3 heeft een boorddotatie van 34 schoten en nog eens twee langere granaten M712 “Copperhead” CLGP (Canon-launched Laser-Guided Projectile).
* M109A4: Om de levensduur van de M109 te verlengen heeft men vanaf ca. 1983 een aantal modificatiepakketten ontworpen. Eén hiervan was de M109E4 onder het HELP-programma (Howitzer Extended Life Program). De uiteindelijke M109A4 is een M109A2/A3 die voorzien werd van een reeks verbeteringen zoals NBC/RAM-kits met luchtfilters, nieuwe bankjes, een verbeterde power-pack en een nieuwe alternator.
* M109A5: Uit het HELP-programma ontstond in 1985 in samenwerking met Israël het programma HIP (Howitzer Improvement Program) waarbij o.m. onderzocht werd om het kanon te vervangen door een nieuw model, bijv. de XM282 (L/58), de XM283 (L/39, afgeleid van de getrokken M198) of de XM284 (L/39, afgeleid van de M109A2). Er ontstonden enkele prototypes waaronder de M109A3E2 en M109A3E3 en uiteindelijk werd het M284-kanon met steun M182A1 geselecteerd. De M109A5 is feitelijk een eenvoudigere uitvoering van de M109A6 (zie verder) en werd oorspronkelijk ontworpen voor de eenheden van de Amerikaanse Nationale Garde. Het is in principe een gemoderniseerde M109A2, doch sommige landen hebben ook nieuwe modellen aangeschaft. De A5 beschikt over verbeteringen in de aandrijving en heeft een NBC/airco-systeem voor de bemanning. Het nieuwe kanon M284 is identiek aan dat van de A6, en kan gebruik maken van de krachtigere ladingen M203 en M203A1 voor een maximale dracht van 30 km (24 met conventionele munitie).
* M109A5+: Verschillende fabrieken hebben de vuurleiding en andere componenten van de M109A5 opgewaardeerd.
* M109A6 Paladin: De M109A6 bestaat in feite uit een aangepast M109A2/A3 onderstel met daarop een volledig nieuwe toren. De verbeteringen omvatten 3 hoofdgroepen: Responsiveness Improvements (betr. effectiviteit van het systeem), RAM-D Improvements (betr. betrouwbaarheid en onderhoud) en Crew Survivability Improvements (betr. bescherming van de bemanning). Tot de belangrijkste verbeteringen tellen het nieuw kanon M284 met temperatuursensor, XM49 afvuurmechanisme en aangepaste remcylinders, zodat de sterkere ladingen M203/203A1 gebruikt kunnen worden. Een semi-automatische lader werd (nog) niet aangeschaft. Verder beschikt de Paladin over AFCS (automatic fire control system), MAPS navigatiesysteem (nauwkeurigheid 10m/1¯), een hydraulische wegsteun, versterkte pantsering uit staal en Kevlar, een verbeterde ophanging en NBC/airconditioning-systeem. Deze verbeteringen stellen de bemanning in staat de opdracht veiliger en effectiever uit te voeren. In vergelijking met de M109A2/A3 werd de doeltreffendheid meer dan verdubbeld en de overlevingskansen zijn 3 maal groter. Paladin is sinds 1993 in dienst bij de actieve eenheden, de National Guard-bataljons gebruiken de eenvoudigere M109A5. De 950e en laatste A6 werd op 25 juni 1999 geleverd.
Verschillende landen, waaronder Duitsland, Nederland en Zwitserland, hebben zelf modificatiepakketten ontworpen.
In Belgische dienst.
In 1977 schafte de Belgische legerleiding 41 M109′s aan die de M44 uit 1956 moest vervangen. De M109 was voornamelijk in dienst bij de steuneenheden van het 1e Legercorps: 6A in Soest en 17 RA in Altenrath met telkens drie batterijen. De brigadebataljons (1A, 2A, 18 RA en 19 ACh) daarentegen waren uitgerust met de M108 van 105 mm.
Tussen 1984 en 1985 ontving de Belgische landmacht bijkomend 127 M109A2′s. Deze vervingen de M108 en M109 in de zes actieve veldartilleriebataljons (1A, 2A, 6A, 17 RA, 18 RA en 19 ACh). In tegenstelling tot de artillerie van het Corps, beschikten de brigadebataljons over slechts twee vuurbatterijen. Van de 41 M109′s werden 40 te Rocourt gemoderniseerd tot M109A3 ten behoeve van de reserve-eenheden 15A, 72A en 74A.
De M109A2 werd in de loop van zijn bestaan onderworpen aan een aantal kleinere modificaties zoals de installatie van nieuwe radioposten VRC-1101 van de BAMS-reeks en de vervanging van de originele rupskettingen door nieuwe van het Duitse bedrijf Diehl met langere levensduur. Omstreeks 1998 kregen de stukken de NFM (North Finding Module) die het “op waak brengen” (uitlijnen) sterk vereenvoudigde. Ten behoeve van de artillerieschool werd bij 19 stukken de originele toren vervangen door die van de M108 die de goedkopere 105mm-munitie gebruikt.
Na de herstructurering van de krijgsmacht werden de M109A3′s in 1999 via Sabiex aan Brazilië verkocht. Van de resterende 108 M109A2′s werden onder het programma “MLU M109″ (mid-life update) tussen 2005 en 2007 64 stuks gemoderniseerd tot M109A4BE. Deze heeft dezelfde modificaties als de Amerikaanse M109A4 en is bijkomend voorzien van o.m. een semi-automatische lader (SAL) voor een vuurcadans van 3 schoten in 20 seconden of 6 sch/min, een 1,2kW-dieselgenerator (APU), een nieuw stouwrek voor 38 ladingen (SSPC) en een verbeterd hydraulisch systeem (MHS). Het merendeel van deze componenten werd geleverd door Rheinmetall Landsysteme uit Duitsland. 32 stukken kregen bijkomend een verbeterde ballistische koepel (IBC) van RDM Technology uit Nederland, zoals ook te vinden op de M109A2/90 (qv.). De conversie van de onderstellen werd uitgevoerd door Espace Mobile International s.a. uit Aubange terwijl het militaire Competentiecentrum Rollend Materieel (CC R&A) uit Rocourt verantwoordelijk was voor de torens. De niet-gemoderniseerde stukken werden in 2008 verkocht aan Marokko.
Uiteindelijk werd beslist om alle rupsvoertuigen, dus ook de M109, uit dienst te nemen, zodat de Belgische veldartillerie actueel enkel nog over de 120 RT mortier en de LG1 Mk II houwitser beschikt.
Specificatie: M109.
Type: Gemechaniseerde houwitser.
Bouwfirma: BMY.
In productie: 1961.
In dienst: 1962 tot heden.
Afmetingen: Lengte: 9,12 m ; Breedte: 3,15 m ; Hoogte: 3,18 m
Gewicht: 24,95 ton.
Motor(en): Detroit Diesel 8V71T motor van 425 pk.
Prestaties: Snelheid: 64 km/u ; Bereik: 349 km.
Bewapening: M185 155-mm houwitser (A2) en een .50 M2HB mitrailleur.
Hellingshoek: 60°.
Verticaal obstakel: 0,53 m.
Overschrijdend vermogen: 1,83 m.
GEBRUIKER(S):
M109A1: Chili, Ethiopië, Griekenland, Iran, Koeweit, Oman, Peru, Zwitserland, Verenigde Arabische Emiraten.
M109A2/A3: België, Duitsland, Griekenland, Italië, Jordanië, Marokko, Noorwegen, Pakistan, Portugal, Denemarken, Saoedi Arabië, Nederland, Brazilie, Spanje, Tunesië.
M109A2/A5: Oostenrijk, Taiwan.
M109A4: België, Canada, Pakistan.
M109A5: Egypte, Saoedi Arabië, Irak, Israel, Pakistan, Portugal, Thailand, Griekenland, Spanje, Marokko.
M109A6: Saoedi Arabië, Amerika.
K55/K55A1: Zuid-Korea.
[link2]Reference guide,http://www.inetres.com/gp/military/cv/arty/M109.html[/link2]
[link2]Zwitserse PzH M109 walk around,http://www.primeportal.net/artillery/gu ... 109_swiss/[/link2]