Vrijetijdsbesteding tijdens de Bezetting van België 1940-45

[Paddy]

Vrijetijdsbesteding tijdens de Bezetting van België 1940-1945

Eens de capitulatie van België een feit was en ons land op Duitse leest was geschoeid hernam het dagelijkse leven opnieuw zijn gewone gang, weliswaar met de nodige aanpassingen. Rantsoenering, spertijd en luchtalarm zorgden voor de nodige ongemakken en om het leven wat dragelijker te maken werd iedere mogelijkheid aangewend om zich te ontspannen.
Sportwedstrijden hebben steeds een belangrijke plaats ingenomen in de maatschappij en tijdens de Tweede Wereldoorlog vierde deze hoogtij. De bezetter gebruikte het als propagandamiddel en tevens als gunst of strafmaatregel.

De belangrijkste sportevenementen waren:

Wielrennen
De Ronde van Vlaanderen, met als overwinnaar
1. 1940 Achiel Buysse (Deze ronde werd gereden voor 10 mei 1940)
2. 1941 Achiel Buysse
3. 1942 Brik Schotte
4. 1943 Achiel Buysse
5. 1944 Rik Van Steenbergen

De Waalse Pijl, met als overwinnaar:
1. 1941 Sylvain Grysolle
2. 1942 Karel Thys
3. 1943 Marcel Kint
4. 1944 Marcel Kint

Belgisch Kampioenschap
1. 1940 te Wilrijk, Odiel Van de Meerschaut
2. 1941 te Namen; André Defoort
3. 1942 te Brussel, André Maelbrancke
4. 1943 te Brussel, Rik Van Steenbergen
5. in 1944 werd er geen Belgisch Kampioenschap gereden

Voetbal
Het voetbalkampioenschap werd in 1940 en 1941 niet toegekend
1. 1942 Lierse
2. 1943 FC Mechelen
In 1944 stond Antwerp aan de leiding in de competitie maar verdere wedstrijden werden bij het naderen van de Bevrijding afgelast.

Atletiek
Met uitzondering van het jaar 1940 kende de Koninklijke Belgische Atletiekliga zijn Grote Prijs toe aan:
1. 1941 Pol Braekman
2. 1942 Hubert Hermans
3. 1943 Gaston Reiff
4. 1944 Richard Brancart
5. 1945 Julien Saelens (postuum)

Een van de meest opvallende sportevenementen die werden georganiseerd was het Europees Kampioenschap boksen (alle categorieën) dat op 14 november 1943 in het Brusselse Sportpaleis werd betwist tussen Karel Sijs (België) en Olie Tandberg (Zweden) in de categorie zwaargewichten. Winnaar werd Sijs in 15 ronden. Presentator was Max Schmeling, de voormalige Duitse wereldkampioen en parachutist. De opbrengst van de match: 3.000.000 miljoen Belgische Frank!

Muziek, toneel, opera en film

Ontspanning konden de mensen meer dan gebruiken al was het maar om de grauwe werkelijkheid te ontvluchten. Of het nu een grootstad, provinciestad of boerendorp was overal trokken professionele of amateuristische opvoeringen volle zalen. Naast de toeschouwers waren er natuurlijk de uitvoerders die in den beginne repetitie hielden in slecht verwarmde lokalen en later in onverwarmde parochiezaaltjes.
In oktober 1940 kreeg men in de Muntschouwburg te Brussel 202.000 Franc in kassa, in mei 1941 450.000 Franc! Op het programma stond o.a. Tsarewitsj, Fidelio, Werther. Operagezelschappen uit Berlijn brachten te Brussel en Antwerpen opvoeringen van Die Walkure, Figaro’s Bruiloft, De Vledermuis, La Traviata en Parsifal. Qua toneel werden veel klassieke werken gebracht die als ongevaarlijk werden aanzien. Molière, Shakespeare en natuurlijk Goethe en Schiller deden het goed.
De bioscopen deden ook gouden zaken. Ten eerste had men hier de kans om de Duitse nieuwsberichten te zien en er mocht ook al eens gelachen worden. De Franse Fernandel en het Amerikaanse duo Laurel & Hardy waren razend populair. Andere sterren van het witte doek waren o.a. de Zweedse actrice Kristina Söderbaum die schitterde in de film “De Gouden Stad” een door haar Duitse echtgenoot Veit Harlan gemaakte film. Tevens was deze film een Europese première waarmee de Duitsers iedereen in Europa verbluften, het was namelijk een kleurenfilm. Het procédé stond hier nog in zijn kinderschoenen waardoor de film nogal traag liep, alsof men in een boek bladerde, maar wie kon het wat schelen? Andere sterren waren Marika Rökk, Zarah Leander, Emil Jannings, Hans Albers, Heinz Ruhmann.. Uit Duitsland kwamen ook propagandafilms zoals U-Boot en het verfoeide Jud Süss en “De Eeuwige Jood”, overdreven antisemitische prul.
Een erg productief filmland was Frankrijk, tijdens de 4 oorlogsjaren werden er 225 films gemaakt en men kon kijken naar grote namen zoals Jean Gabin en Michele Morgan, Tino Rossi, Danielle Darrieux, Michelinne Presle en Fernand Gravey.
Door de Duitsers werd Continental Films in het leven geroepen en in dit kader werd de verfilming van “De Vlasschaard” van Stijn Streuvels gepland en uitgevoerd.

Een apart stukje moet hier behandeld worden, namelijk Jazz. In 1935 werd in Duitsland reeds een verbod uitgevaardigd waarbij het uitzenden van muziek gemaakt door “Anglo-Amerikaanse-Joodse-Neger-componisten” verboden werd. In alle openbare dansgelegenheden werden plaatjes opgehangen met “Swing Tanzen Verboten”.
Tijdens de Bezetting werden ook deze regels in België toegepast. Maar ’t ja Belgen zouden geen Belgen zijn mocht men niet voor alles een oplossing vinden, De Amerikaanse titels werden vervangen door een Belgisch variant, zo werd:
• One O’Clock Jump – Een uur dans
• Mood Indigo – In een purperen stemming
• St-Louis Blues – Lied vom Blauen Ludwig
• In the Mood – In Gutter Stemmung enz. Enz.

Het solo-spel werd wel gehinderd want wà-wà effecten op trompet en trombone werden als decadent bestempeld en lage tonen op de klarinet waren “vuil”.

Heel populair was Stan Brenders, die vanaf 1936 met “Het Groot Jazz-orkest van het N.I.R.” dagelijks speelde voor de radio, ook tijdens de oorlogsjaren bleef hij dit doen omdat er voor de muzikanten geen ander werk was. Jean Omer en Fud Candrix waren zo populair dat ze in 1941 en 1942 in Berlijn mochten optreden. Ze speelden daar zo “Hot”, dat toen in 1948-1949 een Amerikaans blank orkest optrad de Berlijners vonden dat het een flauw afkooksel was van 1942.
Hety optreden van een swing-band was telkens een evenement waar men dagen naar toeleefde en uren voor in de rij stond. De orkesten en hun solisten waren even populair dan filmsterren. Te Antwerpen gingen de concerten steeds door in de grote zaal van de Zoo.
De optredens werden georganiseerd door de “Rhytmus Club van België” voorheen de “Hot Club van België”, deze naam moest om “Kultur”-redenen aangepast worden.
Naast de Belgische orkesten werden er soms optredens verzorgd door Franse zoals Alix Crombelle, Aimè Barelli of Nederlandse, waarvan de Ramblers tot vandaag wel de meest bekende zullen zijn. Onze Noorder- en Zuiderburen traden hier graag op want het mocht hier, in tegenstelling tot in eigen land, wat “Hotter” zijn.
Een bijverschijnsel van de Swingperiode was de Zazou-jeugd, in de volksmond ook “swingjeugd” genaamd. Ze hadden weinig begrip voor de swing als jazz-vorm en bestonden vooral uit jongeren uit het bourgeoisemilieu. Ze waren zeer opvallend uitgedost met lange ruimzittende jassen, spannende smalle broeken, witte sokken, grote schoenen met zware zolen, lang haar tot in de nek en ongeacht het seizoen of de weersomstandigheden waren zij niet compleet zonder een opgerold regenscherm en aan de veters van hun schoenen waren vijf centiemstukjes geknoopt. Tijdens het dansen maakten ze kleine trippelpasjes en werd de wijsvinger in de hoogte gestoken. De Zazou-mode ontstond in Parijs en werd bijna onmiddellijk overgenomen door de jeugd van Brussel, Antwerpen, Luik, Gent en Oostende.

[homefront]

Interessante info Paddy! Hier wordt meestal veel te weinig aandacht aan besteed!

Hier enkele bijpassende foto's:

http://hethuisvan4045.webs.com/apps/pho ... d=11924311

Ik zal er binnenkort nog wel meer opzetten.

[homefront]

Qua ontspanning: vergeet ook lezen niet. Boeken waren enorm populair, zelfs met de toen heersende papierschaarste. Vaak werd gedrukt op oorlogspapier (zie foto drie).