Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

De geschiedenis van het Belgische leger in de periode 1914-1918.

Moderators: Exjager, piot1940, Bram1940

Plaats reactie
Ivanhoe
Berichten: 127
Lid geworden op: 06 mar 2012 20:57
Locatie: Dendermonde

Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

Bericht door Ivanhoe »

Het is een cliché dat hardnekkig blijft bestaan maar dat ik eigenlijk nog in geen enkel boek (strategisch, dagboek, kroniek, ...) ben tegengekomen:
dat er Vlamingen waren die de Franstalige bevelen niet begrepen en daardoor een nutteloze dood stierven.

Ik heb er met mijn nicht, die bij de N-VA zit (ik zeg het maar voor alle duidelijkheid :-) ) een discussie over dit onderwerp, maar eigenlijk kunnen we geen van beiden accurate bronnen aanhalen.

Zelf zat ik te redeneren: als dat effectief gebeurd is, dan zou het zich bijna in 1914 alleen moeten situeren, tijdens die 2 maanden "strategische terugtocht", toen het leger effectief nog een Franstalig, vrijzinnig bastion was, de eerste ervaringen met een echte oorlog werden opgedaan, en er nog eens een massale aanval vooruit werd gedaan. Voor die periode kan ik me dat inbeelden.

Maar in de loopgravenperiode zelf zijn er niet veel massa-aanvallen geweest (zeker niet vergelijkbaar met wat de Fransen en de Engelsen met hun soldaten deden).
Met de geöliede machine die het ABL in 1918 was, kan ik me niet inbeelden dat deze nog levens en efficiëntie zouden opofferen door onduidelijke, ééntalige bevelen. Koning Albert zelf wou het ABL om verschillende redenen nooit laten meewerken aan de (achteraf nutteloze) massa-offensieven van de Fransen en Engelsen, kwestie van zelf genoeg soldaten over te houden.

Mijn vraag is nu: weten jullie meer over hoe dat bevelvoeren praktisch gezien in zijn werk ging? Was het in 1914 hetzelfde als op het einde van de oorlog? Werden er tolken ingeschakeld? Werden de bevelen tweetalig gegeven?
Arthur Hoornaert (3e en 23e linieregiment), klas 1913 - mijn grootvader (°1893 + 1976)
Juliaan De Wispelaere (4e linieregiment), klas 1937, mijn andere grootvader (°1917 + 1967).
cdr
Berichten: 6
Lid geworden op: 11 jun 2011 10:58

Re: Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

Bericht door cdr »

interessant probleem
Verstond trouwens elke Waal Frans of kon hij zoals de doorsnee Vlaming alleen maar zijn eigen plaatselijk dialect ?

Carl
Echobravo
Berichten: 297
Lid geworden op: 29 mei 2011 20:28

Re: Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

Bericht door Echobravo »

Een ander aspect, taalgebonden :
( hoeveel % van de officieren sprak - verstond, Nederlands ( Vlaams ) of wou Vlaams verstaan en had leiding over Vlamingen - Vlaamssprekenden ? )

Indien de voertaal van de leidinggevenden overwegend het Frans was.
Was het voor hen dan niet gemakkelijker om gevaarlijke en/of vervelende opdrachten te laten uitvoeren door overwegend Vlamingen ?
Het risico van tegenspraak, rebelie door het voetvolk en of compassie door de leiding was dan ook minder.

Als dit de algemene tendens was, was de uitloop tot de ' bescheiden ' opstand en hun eis tot rechten door de Vlaamssprekenden de normale gang van zaken.

Mvg


Eric
Gebruikersavatar
Paddy
Berichten: 7570
Lid geworden op: 28 mei 2011 10:25
Locatie: Dendermonde, Idiot Trench
Contacteer:

Re: Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

Bericht door Paddy »

Een oud zeer dat voornamelijk door politiekers wordt misbruikt sinds 1917. Borms schreef in dat jaar in zijn "Vlaamsch Nieuws" dat 80% van de frontsoldaten Vlamingen waren, minister de Broqueville nam deze woorden prompt over en gelijktijdig werd een mythe geboren. Sophie De Schaepdrijver besteed in haar boek "De Groote Oorlog, het Koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog" (1997, ISBN 90 254 2432 5) ook hier aandacht aan (blz; 188-190). Een treffend citaat:

"In ieder geval is de aantijging dat Vlaamse soldaten sneuvelden omdat ze de Franse bevelen niet begrepen - een verhaal dat niet onder de Vlaamsgezinden aan het front is ontstaan maar in de activistische propaganda, en dat na de oorlog werd verspreid door onder anderen de volksschrijver Abraham Hans - onjuist. De Vlaamse soldaten kenden in de praktijk van het frontleven, onder andere door hun verblijf in de Franse opleidingskampen en hospitalen voldoende Frans om waarschuwingen als 'Danger de Mort' terdege te begrijpen, zoals oud-strijders later getuigden; en de bevelen werden doorgaans door onderofficieren vertaald. Franse legeruitdrukkingen maakten verder vanzelfsprekend deel uit van de lingua franca die de honderd dialecten overspanende soldatentaal was. Bovendien was het standaard-Nederlands voor de Vlaamse soldaten al evenzeer, zo niet nog meer, een vreemde taal: de Vlaamsgezinde oversten slaagden er maar niet in woorden als 'eetketeltje' en 'drinkbus' ingang te doen vinden. Die dingen heetten toch gewoon gamel en gourde!"

Het "schoon" Frans was trouwens niet alleen een (onoverkomelijk) probleem voor de Vlaamse soldaten ook Waalssprekende soldaten hadden er dikwijls moeilijkheden mee. Goedwillende (lagere) officieren en onderofficieren zorgden voor de vertaling naar zowel Vlaamse als Waalse soldaten toe. Net zoals er nu jongeren zijn die Engels praten en begrijpen zonder in die taal te zijn opgegroeid was er in het vooroorlogse België, zij het in mindere mate dan aan het huidige Engels, een ruim contact met de Franse taal. In een stad was de burgerij Franstalig en in de dorpen was er wel een "Menheer de Baron" die zich niet in de taal van zijn onderdanen kon uitdrukken, tevens was er veel seizoensarbeid in het Waalse landsgedeelte en Noord-Frankrijk. Een ding was wel zeker in het toenmalige Belgische leger, zoals de latere Premier Achille Van Acker in zijn memoires getuigde: "Men kon makkelijker Generaal worden zonder een woord Vlaams te begrijpen dan Korporaal zonder Frans te kennen.

Trouwens naar mijn bescheiden mening bestaat er geen "Algemeen Beschaafd Vlaams", onze moedertaal is die van de streek waar we opgegroeid zijn en dat zijn een paar honderden talen die zich niet laten omvormen tot iets algemeens.
Greetings from a Little Gallant Belgian
Patrick De Wolf
Militaria-Ruilbeurs Hangar 42 Dendermonde,http://www.facebook.com/Hangar42Militaria
There is a very fine line between "hobby" and "mental illness".
Bram1940
Beheerder
Berichten: 2270
Lid geworden op: 29 mei 2011 13:25

Re: Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

Bericht door Bram1940 »

Hallo,

Dat gaat zo bij mythevorming. Kijk maar eens naar wat er met de gebroeders Van Raemdonck gebeurd is na de oorlog.

Als we het wat breder bekijken, kunnen we stellen dat er in alle legers taalproblemen zullen geweest zijn. Ook in het Franse leger waren soldaten die het standaardfrans niet aangeleerd gekregen hadden, om nog maar te zwijgen over de koloniale troepen zoals de tirailleurs sénégalais, de indiërs, etc. etc. Twee goede boeken daarover zijn "Vijf Continenten in Vlaanderen" (meerdere auteurs) en "Soldatentaal van Tony Debruyne die een blik werpen op de verschillende culturen aan het front en de "slang" die er ontstond.

Groeten,
Bram
Naamse Forten doc
Berichten: 25
Lid geworden op: 07 aug 2012 22:53
Locatie: Namen

Re: Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

Bericht door Naamse Forten doc »

In het boek van Namen 1914 door Ernest Claes schrijft hij toch een paar keer van dat sommige mede soldaten er niks van verstonden als er een briefing plaats vond en dat was toch een Vlaamse eenheid die in de streek rond Namen hebben gevochten!

groeten

Dirk
Gebruikersavatar
Paddy
Berichten: 7570
Lid geworden op: 28 mei 2011 10:25
Locatie: Dendermonde, Idiot Trench
Contacteer:

Re: Vlamingen en Franstalige bevelen: hoe zit dat nu?

Bericht door Paddy »

Uit de Legerbode van 24 februari 1917, hetzelfde KB verscheen in de JMO 1917, 1é deel blz. 24

Afbeelding
Greetings from a Little Gallant Belgian
Patrick De Wolf
Militaria-Ruilbeurs Hangar 42 Dendermonde,http://www.facebook.com/Hangar42Militaria
There is a very fine line between "hobby" and "mental illness".
Plaats reactie

Terug naar “De Eerste Wereldoorlog - la Première Guerre Mondiale”