Overloper of niet ?

Van het prille begin tot de vooravond van de Eerste Wereldoorlog

Moderators: Exjager, piot1940, Bram1940

Plaats reactie
Sanneke
Berichten: 2
Lid geworden op: 15 okt 2022 09:19

Overloper of niet ?

Bericht door Sanneke »

Hallo,
in 1840 wordt Jh. Peersman afgekeurd voor Belgische dienst.
In 1844 vertrekt hij met het K.N.I.L. naar Nederlands-Indië, in zijn stamboek staat dat hij een overloper was. (België was onafhankelijk).
Maar is dat wel zo, hij was afgekeurd.

Dank
Sanneke
Gebruikersavatar
Obusje
Sponsor 2022-2023
Berichten: 143
Lid geworden op: 04 mar 2016 14:57
Locatie: Frankrijk

Re: Overloper of niet ?

Bericht door Obusje »

Dag Sanneke,

De vermelding in het stamboek van Peersman dat hij een 'overloper' zou zijn, lijkt me juridisch noch
militair hout te snijden. Daarvoor lijken mij twee redenen relevant.

Eerstens wordt de term 'overloper' doorgaans gebruikt voor personen die eerst belangrijke (militaire)
belangen van het eigen land hebben gediend om vervolgens belangrijke (militaire) belangen van een
ander land, veelal een politieke opponent, te gaan dienen. In zijn geboorteland België was Peersman
afgekeurd voor de dienstplicht zodat van een militair belang geen sprake is. Uit je mail kan ik niet
afleiden dat Peersman alvorens bij het KNIL dienst te nemen in eigen land een belangrijke civiele
maatschappelijke functie vervulde. Dan zouden er andere jobs in Nederland of de Nederlandse
koloniën zijn geweest die méér recht zouden doen aan zijn maatschappelijke status dan als
'pousse-cailloux' ('stenenschopper' oftewel infanterist) in andermans krijgsmacht te gaan dienen.
Waarschijnlijk was Peersman, maar dat is speculatie mijnerzijds, werkeloos en gewoon op zoek
naar (avontuurlijk) werk.

Tweedens waren België en Nederland op het moment dat Peersman bij het KNIL in dienst trad niet
meer in oorlog. Op 8 juni 1939 was het Scheidingsverdrag (lees: vredesverdrag) tussen beide landen
van kracht geworden en was de politieke relatie weer min of meer genormaliseerd. Vanaf genoemde
datum stond het Peersman dus weer vrij naar Nederland en/of Nederlandse koloniën te reizen.

Wellicht dient de vermelding 'overloper' in een andere context geinterpreteerd en uitgelegd
te worden. In de dagen van weleer verbood nagenoeg elk land, ook België, haar staatsburgers dienst
te nemen in de krijgsmacht van een andere natie. Daarop stonden destijds straffen en intrekking
van het paspoort. Betrokkene werd statenloos verklaard hetgeen legaal reizen in het buitenland
ernstig bemoeilijkte. En bij terugkeer (en controle) in het geboorteland wachtte gevangenisstraf.
Dat wisten ze natuurlijk bij het KNIL maar de vraag is of ze dat Peersman ook officieel medegedeeld
hebben voordat hij zijn contract tekende.

Dat Peersman in België niet door de militaire keuring was gekomen maar dat dit voor het KNIL geen
beletsel was om hem voor militaire dienst in de tropen goed te keuren is te verklaren door minder
strenge keuringseisen. Nederland had destijds moeite om 'vrijwilligers' voor het KNIL te werven.
Daarom werden de keuringseisen voor legerdienst verlaagd en werd, als extra lokkertje, een
verhoogde wedde geboden.En voor voor de buitenlanders een Nederlands paspoort na afloop van
het contract voor bepaalde tijd.
Degenen die zich daardoor lieten leiden onderschatten in grote getale het risico van de militaire
dienst in Nederlands Oost-Indië. Door enge tropische ziekten, gevaarlijk beestenspul maar ook
door vele bloedige gevechten om de inheemse bevolking de Nederlandse wil op te leggen, hebben
velen Europa niet meer terug gezien.

Kerstgroet!
Obusje
Vriendelijke groet / Cordialement,
Obusje
Plaats reactie

Terug naar “1830-1914”